رباب پنج تار نوع خاصی از رباب است که در محافل ذکر دراویش صاحبان در سراوان بلوچستان استفاده می شود. این ساز نیز از خانواده است سازهای زهی مضرابی (زخمه ای) مقیّد است که با مضراب نواخته می شود و در رده بندی سازها در گروه زه صداهای مضرابی قرار می گیرد.
ویژگی های ظاهری و ساختاری رباب پنج تار
این نوع رباب بدنه ای کشیده و نسبتاً بلند دارد و بخش عمده آن، یعنی کاسه طنینی، دسته، سرپنجه و تاج، یکپارچه است. کاسه طنینی، یک قسمتی و روی دهانه آن با پوست پوشانده شده است. این ساز فاقد دستان است و 5 وتر و 5 گوشی دارد.
کوک رباب پنج تار
تکنیک های اجرایی رباب پنج تار
تکنیک های اجرایی این رباب تا حدود زیادی مانند تکنیک های رباب هجده تار است. روی وترهای اول، دوم و سوم انگشت گذاری می کنند و از وترهای چهارم و پنجم به صورت دست باز استفاده می شود.
موارد و نوع استفاده رباب پنج تار
از این ساز فقط در محافل ذکر دراویش صاحبان در حومه سراوان بلوچستان استفاده می کنند و درواقع، ساز آیینی این فرقه محسوب می شود. رباب پنج تار همراهی کننده تک خوان در اجرای غزل خوانی و ذکرها و گروه هم خوانان است.
جنس و مواد به کاررفته در ساختمان رباب پنج تار
کاسه طنینی، دسته، سرپنجه و تاج به صورت یکپارچه: چوب توت
صفحه : چوب توت
گوشی ها : چوب توت
خرک : چوب توت
پوست : پوست گوسفند
وترها : وترهای اول، چهارم و پنجم: سیم فولادی سفید 18/0
وتر دوم: سیم نایلونی نازک
وتر سوم: سیم نایلونی ضخیم
