ساز عاشیق های آذربایجان سازی که امروزه در دست عاشیق های آذربایجان دیده می شود «ساز» نام دارد و به ساز عاشیق های آذربایجان معروف است. ظاهراً سازی که اوزان های قدیم (اجداد عاشیق های کنونی) می نواخته اند «قوپوز» یا «چگور» نام داشته است. تمرکز اصلی این ساز اگرچه در آذربایجان شرقی و غربی و جمهوری آذربایجان است، اما
دَمّام از پوست صداهای دوطرفه ای است که بدنه استوانه ای نسبتاً بلند دارند و با چوب (مضراب) و دست نواخته می شوند. دَمّام های بوشهر در سه اندازه اند و در واقع سه کارکرد مختلف دارند. نوع اول، معمولی ست که تعدادشان در گروه معمولاً چهار عدد است. نوع دوم، دَمّام غمبر استفاده می شود. نوع سوم، دَمّام اِشکون،
بربط که در زبان عربی عود نامیده میشود از سازهای زهی مضرابی (زخمه ای) مقیّد است که در ساخت آن، چوب، زه یا نایلون و استخوان به کار رفته اند. بربط که یکی از مهم ترین و معمول ترین سازهای موسیقی ایران قدیم بوده، سازی است گلابی شکل از جنس چوب (توت وگاه فوفل و آبنوس) با کاسه طنینی بزرگ
بینجو در اصل یک ساز بلوچی نیست و حدود پنجاه سال پیش از پاکستان به بلوچستان ایران مهاجرت کرده است. این ساز از خانواده سازهای زهی مضرابی (زخمه ای) مقیّد است که با مضراب نواخته می شود و در رده بندی سازها در گروه زه صداهای مضرابی قرار می گیرد. بینجو اگرچه ساز زهی مضرابی مقیّد است اما انگشتان دست
زورخانه محل انجام ورزش باستانی ایران و ساختمانی سرپوشیده است که در وسط آن یک گود چندضلعی و در بالای گود سقف بلندی با نورگیر قرار دارد و در اطراف گود نیز جایگاه هایی برای تعویض لباس، گذاشتن اسباب های ورزش زورخانه، نشستن تماشاچی ها و سکوی سَردَم (محل نشستن مرشد) وجود دارد. هدایت مراسم ورزشی زورخانه امروزه برعهده فردی
دهل سیستان دهل سیستان پوست صدای دوطرفه ای است که با چوب نواخته می شود. به طور کلی همه دهل ها بدنه ای استوانه ای دارند که بر دو سر آنها پوست کشیده می شود. ارتفاع این بدنه در نواحی مختلف متفاوت است اما در مجموع می توان گفت دهل ها بدنه ای نسبتاً بلند یا نسبتاً کوتاه دارند. ویژگی
تمبوره که نام و ساختمان آن ارتباطش را با تنبور به اثبات میرساند از سازهای منطقه تالش، در غرب استان گیلان است. این ساز نیز از خانواده ساز زهی مضرابی (زخمه ای) مقیّد استکه هم با مضراب و هم با انگشتان دست نواخته می شود و در رده بندی سازها در گروه زه صداهای مضرابی قرار می گیرد. ویژگی های
رباب از سازهای قدیمی ایران است که امروزه فقط در شمال بلوچستان، سیستان، افغانستان و تاحدودی پاکستان و تاجیکستان رواج دارد. رباب از خانواده سازهای زهی مضرابی (زخمه ای) مقیّد است که با مضراب نواخته می شود و در رده بندی سازها در گروه زه صداهای مضرابی قرار می گیرد. ویژگی های ظاهری و ساختمان رباب هجده تار رباب هجده
تنبور نام باستانی سازهای مضرابی خانواده دو تار و از سازهای قدیمی ایران و ساز آیینی و مذهبی سلسله یارسان در غرب ایران است. تنبور از معدود سازهای رایج در ایران است که مقدس شمرده می شود. حوزه اصلی رواج تنبور، استان کرمانشاه، به ویژه دو منطقه گوران و صحنه و بخش هایی از استان لرستان است. تنبور از خانواده
